SJC: მოსამართლემ ინსაფ ალიევს მისი ნების წინააღმდეგ სახაზინო ადვოკატი დაუნიშნა და ბრალდებულის უფლებები დაარღვია

მოსამართლე თამარ მჭედლიშვილის დღევანდელი გადაწყვეტილებით, შეიზღუდა ბრალდებულ ინსაფ ალიევის უფლება, თავისუფლად შეარჩიოს და ნებისმიერ დროს შეცვალოს მისი ინტერესების დამცველი ადვოკატი - აცხადებს "სოციალური სამართლიანობის ცენტრი".

საქმის განმხილველმა მოსამართლემ პოლიტპატიმრების დღევანდელ პროცესზე, არ დააკმაყოფილა ბრალდებულის შუამდგომლობა, ე.წ. სახაზინო ადვოკატის მომსახურებაზე უარის თქმის და მხოლოდ კერძო ადვოკატის მეშვეობით დაცვის განხორციელების თაობაზე.

"როგორც ცნობილია, ბრალდებულის კერძო ადვოკატებმა, 2025 წლის 11 აპრილს გამართულ სასამართლო სხდომაზე თვითაცილება გამოაცხადეს. ამის შედეგად, მოსამართლემ, ინსაფ ალიევის  ინტერესების დამცველად ე. წ. “სახაზინო ადვოკატი” მოიწვია, ვინაიდან, ბრალდებული არ ფლობს სახელმწიფო ენას და ამდენად, სახეზეა სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული სავალდებულო დაცვის შემთხვევა.

მიუხედავად საქმეზე “სახაზინო ადვოკატის” დანიშვნისა, ბრალდებულმა დააფიქსირა, რომ მას სურდა, მისი ინტერესები ადვოკატ გუჯა ავსაჯანიშვილს დაეცვა. აღსანიშნავია, რომ სასამართლო პროცესს არ ესწრებოდა მოსამართლის მიერ დანიშნული სახაზინო ადვოკატი. ბრალდებულისა და მისი კერძო ადვოკატის, გუჯა ავსაჯანიშვილის შუამდგომლობა, საქმის წარმოებიდან სახაზინო ადვოკატის ჩამოშორების შესახებ, სასამართლომ არ დააკმაყოფილა, რითაც დაირღვა ბრალდებულის დაცვის უფლება, რაც გარანტირებულია როგორც ეროვნული, ისე საერთაშორისო კანონმდებლობით." აცხადებს ორგანიზაცია.

ცნობისთვის: 

• სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის თანახმად, ბრალდებულს აქვს ადვოკატის არჩევისა და ყოლის, ასევე მის მიერ არჩეული ადვოკატის ნებისმიერ დროს შეცვლის უფლება.
• ადვოკატს ირჩევს და იყვანს ბრალდებული, ან მისი ნების გათვალისწინებით მისი ახლო ნათესავი ან სხვა პირი და ისინი ურთიერთობას აწესრიგებენ შეთანხმების საფუძველზე.
• იმ შემთხვევაში, თუ კანონით გათვალისწინებული საფუძვლის არსებობის გამო, მოსამართლე ბრალდებულს სავალდებულო წესით დაუნიშნავს ე. წ. სახაზინო ადვოკატს, ეს არ ზღუდავს ბრალდებულის უფლებას, რომ მან საკუთარი ნებით მოიწვიოს ადვოკატი და ბრალდებულის სურვილით მოწვეული ადვოკატის სასამართლოში გამოცხადებისთანავე, ბრალდებულის მოთხოვნის შემთხვევაში, სავალდებულო წესით დანიშნული ადვოკატი უნდა ჩამოსცილდეს საქმის განხილვას.
• შესაბამისად, ბრალდებულის სურვილის საწინააღმდეგოდ, მისი იძულება, რომ ბრალდებულის  ინტერესებს წარმოადგენდეს მისი ნდობის ან მანდატის არმქონე პირი, დაცვის უფლების აშკარა დარღვევას წარმოადგენს. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, კონვენცია არა მხოლოდ დაცვის უფლებას ითვალისწინებს, არამედ მოიაზრებს, რომ ბრალდებულს უნდა შეეძლოს რომ მისი ინტერესები, მისმა შერჩეულმა ადვოკატმა დაიცვას. 
• ევროპული სასამართლო სხვა საქმეებშიც უსვამს ხაზს ბრალდებულის გადაწყვეტილების ავტონომიურობას მისი ინტერესების დამცველის შერჩევის საკითხში, განსაკუთრებით კი სისხლის სამართლის საქმეებში.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრი მოუწოდებს საქმის განმხილველ მოსამართლეს, იხელმძღვანელოს ეროვნული და საერთაშორისო სამართლებრივი სტანდარტებით, მხედველობაში მიიღოს საქმის გარშემო არსებული საჯარო ინტერესი და ხელი არ შეუშალოს ბრალდებულთა მიერ დაცვის უფლების ეფექტიან რეალიზაციას.